از لحاظ قدمت قدیمی ترین شهر تاریخی ایران، هگمتانه است. این شهر به عنوان یکی از آثار ارزشمند ایران به حساب می‌آید. قدمت این بنا به سه هزار سال باز می‌گردد. همچنین مکان قرارگیری آن در مرکز شهر همدان است. به جز هگمتانه شهرهای تاریخی دیگری در ایران وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
هگمتانه، قدیمی ترین شهر تاریخی ایران
این شهر تاریخی ایران در وسط تپه‌ای وسیع قرار گرفته است. به همین دلیل به تپه هگمتانه معروف شده است. همچنین از دو طرف به خیابان اکباتان محدود شده است. تپه‌ای که این شهر بر روی آن قرار گرفته است، به عنوان پهناورترین تپه‌ی باستانی ایران شناخته می‌شود. وسعت آن نزدیک به 40 هکتار می‌رسد.
تاریخچه‌ی هگمتانه
با توجه به اطلاعات تاریخی به نظر می‌رسد این شهر در قرن 17 قبل از میلاد، توسط اقوام آریایی تأسیس شده است. همچنین به عنوان اولین پایتخت پادشاهان و امپراتوران ایرانی شناخته می‌شود. 10 هکتار از این شهر در اختیار بخش خصوصی بود. ولی با پیگیری‌های صورت گرفته، در سال‌های ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ هجری شمسی در اختیار اراضی دولتی قرار گرفت.
در این اراضی کاوش‌های زیادی صورت گرفت. در برخی از این کاوش‌ها به وسایل ارزشمند و قدیمی دست پیدا کردند. برخی از باستان شناسان معتقدند این مکان در قدیم شامل عمارات و کاخ‌ها است. همچنین در این مکان آثاری از حکومت هخامنشیان و مادها وجود دارد.
بر اساس موقعیت استراتژیکی که این شهر دارد؛ باستان‌شناسان احتمال می‌دهند این شهر حدود هزار سال پیش از میلاد، توسط مسیحیان مورد اشغال قرار گرفته است. البته شواهدی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. در این مکان آثاری از هردوت وجود دارد که نشان دهنده قدمت تاریخی این مکان است.
معماری هگمتانه
معماران و باستان‌شناسان از معماری بی نظیر این مکان بسیار تعریف کرده‌اند. همچنین معماری داخلی و خارجی این بنا نشان دهنده، معماری ایران کهن است. با نگاه کردن به این بنا متوجه قصری باشکوه در دروان قدیم می‌شوید. استحکام آن به‌اندازه یک قصر و قلعه است.
معماران آن زمان این بنا را به صورت هفت قلعه‌ی تودرتو و متصل به هم ساخته‌اند. هر کدام از این قلعه‌ها برای کاربردی خاص بنا شده است و در تنها به قلعه هفتم منتهی می‌شوند. خانه‌های مردم نیز در مجاورت قلعه هفتم قرار گرفته است. همچنین دارای شبکه‌های آب‌رسانی کاملاً به هم پیوسته و منظمی هستند.
شوش، قدیمی ترین شهر تاریخی ایران
باستان شناسان با حفاری‌هایی که بر روی این شهر انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که قدمت آن به 9 هزار سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. همچنین با توجه به آثار به جا مانده مشخص است، قبلاً این مکان منطقه کشاورزی بوده است. این شهر پایتخت سیاسی ایلامی‌ها بوده و در بین رودخانه دز و کرخه قرار گرفته است.
در مرکز شهر شوش قلعه ایلامی‌ها قرار گرفته است که فرانسوی‌ها بر روی آن قلعه دیگری بنا کردند. در سال‌های 465 و 460 میلادی این شهر به دست آشوربانیپال فتح شد و آن را با خاک یکسان کردند. بعد از آن داریوش اول این بنا را بازسازی کرد و تپه شاهی خود را بر روی آن بنا کرد.
آثار شهر شوش
یکی از معروف‌ترین آثار این شهر پیکره خدایان است. این نمونه پر ارزش در موزه لوور نگهداری می‌شود و جنس آن از طلا است. همچنین در اکتشافاتی که در این شهر انجام شد، به جام معروف شوش ختم شد. همچنین این آثار زیبا و سمبولیک در موزه لوور نگهداری می‌شود.
سبک‌هایی که در مجسمه‌های شوش به کار رفته است، نشان دهنده سبک‌های هنری معاصر مثل کوبیسم است. معبد چغازنبیل که در این شهر قرار دارد، دارای آثار زیادی است و نشان دهنده درخشش تمدن ایلامی است. با حفاری‌های صورت گرفته مشخص شد، ایلامی‌ها در ابتدا از عناصری مانند فلزات، قیر، شیشه و لعاب کاشی استفاده می‌کردند.
شهر سوخته
شهر سوخته جزو قدیمی ترین شهر تاریخی ایران است که در زمان خود، به عنوان پیشرفته‌ترین شهرهای دنیا شناخته شده بود. در این شهر پیشرفته‌ترین تمدن کهن وجود داشت که در ایران مثال نداشت. هیچ مدرکی از خالی شدن شهر سوخته از سکنه یافت نشده است. به همین دلیل نام شهر سوخته را برای این شهر انتخاب کرده‌اند.
شهر سوخته قدیمی ترین شهر تاریخی ایران است و وسعت آن حدود 280 هکتار است. دارای شبکه آب‌رسانی و فاضلاب بسیار پیشرفته‌ای بوده است که نشان دهنده دانش ساخت آن در زمان‌های قدیم است. باستان شناسان در حفاری‌هایی که انجام دادند به صنایع دستی بسیاری رسیدند.
کشفیات شهر سوخته
در این شهر کشفیات زیادی صورت گرفته است که منجر به کشف اسکلت و جمجه های زیادی شد. قدیمی ترین آثاری که در این شهر کشف شده، تخته نرد است. این تخته یکی از قدیمی ترین تخته نردهای جهان است. همچنین قدیمی ترین چشم مصنوعی نیز در این شهر یافت شده است.
یافته‌های دیگر این شهر مربوط به گورستانی با سنگ قبرهای خشت خام است. در سال 1972 این گورستان توسط باستان شناسان کشف شد. نحوه و اندازه این قبرها نشان دهنده ی تفاوت دین و آئین مردم در آن زمان است. در کنار این گورستان ظروف سفالی و اشیای مصرفی مردم به چشم می‌خورد.
شهر حریره
شهر حریره با وجود قدیمی بودن، تبدیل به یکی قدیمی ترین شهر تاریخی ایران شده است. همچنین جزو جاذبه‌های گردشگری جزیره کیش به حساب می آید. این شهر باستانی در قرن 4 تا 10 هجری قمری در دوران طلایی خود به سر می‌برد. مکان قرارگیری این شهر در غار و کوه‌های جزیره است و به همین دلیل در بین مردم معروف شده است. همچنین از نظر تاریخی جزو قدیمی ترین شهرهای ایران شناخته شده است.
قدمت این شهر تاریخی به 800 سال قبل و به سده 5 تا 10 هجری قمری بازمی‌گردد. با توجه به اسناد تاریخی، مشخص شده است این شهر به دوره ساسانیان برمی‌گردد. شهر حریره در سال 1376 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین به عنوان جاذبه گردشگری استان هرمزگان شناخته شده است.
سخن آخر
قدیمی ترین شهر تاریخی ایران، شهر شوش، هگمتانه و حریره شناخته شده است. در ایران شهرهای تاریخی بسیاری وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید.
به جزء این شهرهایی که به شما معرفی کرده‌ایم، می‌توانید از مکان‌های تاریخی دیگری نیز بازدید کنید. ایران جزو معدود کشورهایی است که دارای تاریخ غنی و پرباری می‌باشد. در کنار تمام این موارد می توانید به شهر بازی کرمان، شهر بازی رنگین کمان قم و شهر بازی قلعه شادی زنجان سر بزنید.